top of page
illustration_currents_edited_edited_edited.png

WHAKATERE

Ngā Au

Whakarongo ki te karakia i tukua e Nukutawhiti i tōna terenga mai ki Aotearoa, ki Hokianga-nui-a-Kupe.

Whakarongo
00:00 / 01:36

E kau ki te tai e

E kau ki te tai e, e kau ki te tai e,

E kau rā, e Tāne.

Wāhia atu rā te ngaru hukahuka o Marerei-ao

Pikitia atu te aurere kura o Taotao-rangi.

Tapatapa ruru ana te kakau o te hoe,

E auheke ana, e tara tutu ana te huka o Tangaroa

I te puhi whatukura, i te puhi marei kura o taku waka.

Ka titiro iho au ki te pae o uta, ki te pae o waho.

Piki tū rangi ana te kakau o te hoe;

Kumea te uru o taku waka

Ki runga ki te kiri waiwai o Papa-tū-ā-nuku

E takoto mai nei; Ki runga ki te uru tapu nui o Tāne

E tū mai nei. Whatiwhati rua ana te hoe a Pou-poto,

Tau ake ki te hoe nā Kura, he ariki whatu manawa.

Tō manawa, e Kura, ki taku manawa;

Ka irihia, ka irihia ki Wai-o-nuku,

Ka irihia, ka irihia ki Wai-o-rangi,

Ka whiti au ki te whei ao, ki te ao mārama.

Tupu kerekere, tupu wanawana

Ka hara mai te toki

E Haumi e Hui e Tāiki e!

illustration_winds_edited.png

Ngā Hau

Neke atu i te 800 ngā momo hau i mōhiotia e ō tātou tūpuna. Whakarongo ki te karakia e kōrero ana mō ētahi o ēnei momo hau.

Whakarongo
00:00 / 00:56

Kia rongo mai koe,

Hau ruhi, Hau ruhi

Hau ngenge, hau ngenge,

Hau tukitukia,

Hau e pū mai nā,

Ka whanatu au ka piki i a koe nā,

Ka whanatu au ka raka i a koe nā,

Koia nā whiwhinga,

Koia nā rawea,

Koia nā rawenga,

Koia nā purutia,

Koia nā tawhia,

Koia nā whakarotua,

Rotua te wai kia rotua,

Rotua te moana kia rotua,

Rotua te rawa uta,

Pikitia te moana,

Te nui tarawa tai,

Tuku atu au kia rere ā-manu Tū

Tū ki runga, tū ki raro

Tū ki wheawhea

Tū kia whakaputaina

Ki te wheao

Ki te ao mārama

illustration_stars_edited_edited.png

Ngā Whetū

Whakarongo ki te poroporoaki i tukua e Nukutawhiti i tōna hekenga mai. Ka kōrero mō te āhua o ngā whetū i a rātou e tere mai ana. Ka kōrero mō te tōnga o Meretūahiahi, te ngarohanga o Māhutonga me te matenga o tētahi whetū.

Whakarongo
00:00 / 00:54

Ka tō a Meremere Tū Ahiahi,

ka kitea ake ngā whetū.

Whetū ao,

Whetū mārama,

Meremere tū ahiahi, 

Pareārau, te whetū pouaru.

Na reira ia i kōpare ai i tōna matenga, he taua.

Tūmata kokiri i haere ai a matamata kokiri, i kiia ai

Puihīhīrere,

Purereahu,

Ahu runga,

Ahu raro,

auahi roa,

auahi haere,

auahi ngaro,

haere ngā mate.

Haere ki te tōnuitanga,

ki te pūtahinui a Rēhua,

ki te huinga o te kahurangi e oti atu ai,

nō reira,

haere ngā mate.

Ngā Koiora

I mōhio pai ō tātou tūpuna ki ngā tai o te ao me ngā hononga mai i te rangi ki te whenua tae noa ki te moana. Whakarongo ki te whakataukī e kōrero ana mō te tuitui i ngā here tangata ki te taiao.

Tuia ki te rangi

Tuia ki te whenua

Tuia ki te moana

Tuia te herenga tangata

E rongo te pō

E rongo te ao

Tihei mauri ora!

Whakarongo
00:00 / 00:22
illustration_seasons_edited_edited.png

Ngā Kaupeka

Whakarongo ki te poroporoaki e kōrero ana mō Ngā Kaupeka o Te Kāhui Matiti - Ngā Raumati o te Hokianga, me Te Kāhui Takurua - Ngā Hōtoke o te Hokianga

Whakarongo
00:00 / 00:54

Haere i a Puihihirere,

Purereahu,

Auahiroa,

Te Manu I Te Rā.

Haere i te Puatawhiwhi o Tautoru.

Haere i a Matiti Kura,

Matiti Hana,

Matiti Muramura,

Matiti Kaiwai,

Matiti Raurehu,

Matiti Rautapata,

Matiti Rau Angina,

Te Ata Uraura,

Te Ata i Toea.

Haere i Te Kāhui Takurua, i kiia ai,

Wero i Te Ninihi,

Wero i Te Kokota,

Wero i Te Whakataka.

I pungarehu ai ō koutou tinana,

Takurua ā-uru,

Takurua angina,

Takurua āio

Te whai a Tangiia

Ka whāia e Tūtapu

Ka tau ko Tangiia hai rangatira o te waka. Ko tana huānga, a Tūtapu, i whakaaro e tika ana tērā māna, ka whai kia tangohia te waka i a Tangiia. Ka whai a Tūtapu, engari nā te kōrero a tōna tuahine ki a ia, ka oma atu a Tangiia i a Tūtapu ki te motu o Borabora. Heoi anō, ka kōrero ngā kaikōrero, ka titiro atu i Tahiti kia kite i a Tūtapu e whakahau ana i ngā waka e haere mai ana ki a Tangiia.

Ka whāia e Tūtapu
00:00 / 00:39

Te haumi ki a Karika

Ka pāohotia, ka eke te waka e Tangiia, ā, nā te rahi, me te tere, ka kaikape ia i a Tūtapu. Tūpono kau atu a Tangiia ki tōna karawa, ki a Karika i a ia e ahu atu ana ki Rarotonga. Ka taututetute rāua i te moana. Ka toa ko Tangiia. Nāwai ka whakahoa rāua, ā, ka whakamārama atu a Tangiia ki a Karika kei te arumia ia e Tūtapu. I haere ngātahi ngā waka ki Rarotonga, ka whakatau kia mautohe atu ki a Tūtapu. Ka whakareri ki te whawhai, ka whanga ki a Tūtapu.

Te haumi ki a Karika
00:00 / 00:47

Ka toa a Tangiia

Ā, ko te mutunga iho, i hinga a Tūtapu me tana ope. Ka whakamatea a Tūtapu e Tangiia. I runga i ō rātou tikanga i taua wā, ka tīkaro a Tangiia i te kanohi o Tūtapu, ka mau ki runga ki te rangi. Ka whakapuakitia a Tangiia, “Taki-tumu”. Ko te “taki” he kupu anō mō te hiki. Ka mutu, i Rarotonga, ko te “tumu” te wāhanga mauroa o roto o te nikau niu, me te aha, tū tonu ai i ngā ākinga hau. E mōhiotia ana ko te pīkaunga. E mea ana a Tangiia i te whakapuakinga, “taki tumu”, kua hīkina te pīkaunga.

Ka toa a Tangiia
00:00 / 00:52
Te Hekenga logo

An internet connection is required to use Te Hekenga. Data charges may apply.

bottom of page